แผนงานสร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน

คลิปสัมภาษณ์ครูกาญจนา จันทร์ประดิษฐ์ คุณครู ศพด. จาก จ.อุตรดิตถ์ ถึงกิจกรรมการอ่านที่คุณครูได้ริเริ่มทำใน ศพด. ร่วมกับเด็กและผู้ปกครอง รวมถึงการสะท้อนความรู้สึก สิ่งที่ได้รับและเทคนิคต่าง ๆ ที่ได้จากการร่วมกิจกรรมอบรมโดยแผนงานสร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน สสส. ซึ่งทำให้คุณครูสามารถใช้เทคนิคการอ่านหนังสือนิทานได้คล่องแคล่ว สร้างสรรค์นิทานเรื่องใหม่ ๆ พร้อมทั้งกิจกรรมต่อยอดกับผู้ปกครองเพื่อส่งเสริมการอ่านให้เด็ก ๆ ใน ศพด. ได้ต่อไป 

คลิปสัมภาษณ์ ดร.ผาสุข แก้วเจริญตา หัวหน้าโครงการพัฒนาระบบการบริการสุขภาพเพื่อการสร้างเสริมสุขภาพเครือข่ายโรงพยาบาลชุมชนผ่านระบบฐานข้อมูลสุขภาพ จ.อุตดิตถ์ กล่าวถึงแนวทางในการนำ 'การอ่าน' ไปเชื่อมโยงแก้ปัญหาการเพิ่มขึ้นของผู้ที่มีอัตราเสี่ยงของโรคเบาหวานของ จ.อุตรดิตถ์ เริ่มต้นตั้งแต่การใช้การ์ตูนเป็นสื่อในเด็กประถม และต่อเนื่องมาจนถึงการใช้นิทานมาเป็นตัวช่วยสร้างภูมิเรื่องนี้ให้กับเด็กปฐมวัย โดยเฉพาะใน 1,000 วันแรกของชีวิต โดยให้คุณครู ศพด. เป็นนักสื่อสาร นำเรื่องนี้ถ่ายทอดไปสู่เด็ก ผู้ปกครอง และชุมชน

คลิปการถ่ายทอดประสบการณ์และเทคนิคการใช้นิทานเพื่อส่งเสริมการอ่านและพัฒนาของเด็ก หัวข้อ "พ่อแม่สำคัญกว่าใคร ผู้สร้างบันไดของการอ่าน" โดย ครอบครัว ธนะชัย สุทรเวช หรือ พ่อเมฆ และ แม่เอ๋ย จากสำนักพิมพ์ก้อนเมฆ ผู้ที่ผันตัวเองเข้าสู่โลกของการสร้างสรรค์นิทาน จากจุดเริ่มต้นของการเป็นคุณพ่อคุณแม่ที่อยากจะสร้างพัฒนาการที่ดีให้กับลูก โดยพ่อเมฆและแม่เอ๋ยได้เล่าถึงประสบการณ์การใช้นิทาน ผลดีของนิทานที่มีต่อการเรียนรู้และความอบอุ่นในครอบครัว และแนะนำเทคนิคการเลือกหนังสือนิทานแบบต่าง ๆ รวมถึงการสร้างสรรค์นิทานขึ้นมาด้วยตัวเองอย่างง่าย ๆ ให้กับคุณครูและคุณพ่อคุณแม่ที่สนใจอีกด้วย 

คลิปจากกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการฐานเรียนรู้เพื่อพัฒนาสมองและทักษะการอ่าน 'ปลดล็อกสมอง ให้เด็กพร้อมอ่าน' หัวข้อ 'ผู้ใหญ่รู้ไหม...มีอะไรอยู่ในหนังสือเด็ก' โดย ครูชีวัน วิสาสะ เนื้อหาคลิปชวนให้ผู้ใหญ่มองลึกลงไปถึงสิ่งที่ซ่อนอยู่ในหนังสือภาพ ที่มีทั้ง 'ปริมาณ คุณภาพ และความสนุกสนาน' แต่สิ่งสำคัญคือ ผู้ใหญ่จะต้อง 'รู้จัก เข้าใจ ใช้เป็น และเห็นคุณค่า' โดยครูชีวันได้หยิบยกตัวอย่างหนังสือภาพ เช่น ไม่อยากเป็นควาย อย่ายอมให้เจ้านกพิราบขับรถเมล์ หรือแม้กระทั่งหนังสือสอนการอ่านวิทยาศาสตร์เบื้องต้น หากผู้ใหญ่มองเห็น เข้าใจ ใช้หนังสือให้เป็น ก็จะเกิดคุณค่ามหาศาลสำหรับการเรียนรู้ของเด็ก

เปิดความรู้เรื่อง EF พัฒนาการของสมองด้วยการอ่าน โดย ดร.ปนัดดา ธนเศรษฐกร จากเวทีกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการ (Workshop) ฐานเรียนรู้เพื่อพัฒนาสมองและทักษะการอ่าน 'ปลดล็อกสมอง ให้เด็กพร้อมอ่าน' เนื้อหาว่าด้วยการทำความเข้าใจถึงการทำงานของสมอง 3 ส่วน ที่ทำงานเป็นขั้นบันได สมองส่วนหน้าเป็นสมองส่วนการเรียนรู้ ที่จำเป็นต้องดึงเอาประสบการณ์เดิมที่จดจำได้จากสมองส่วนอารมณ์ การอ่านจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยกระตุ้น จุดจินตนาการและความรู้สึกมีความสุขกับการเรียนรู้ให้กับเด็ก ๆ หากเด็กรักการอ่าน ก็จะส่งเสริมให้ EF ดี เรียนรู้เป็น ทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ วางแผนเป็น และมีชีวิตที่มีความสุข

พาไปดูเทคนิคและรูปแบบการใช้หนังสือนิทานเพื่อสอนเรื่องการดูแลสุขภาพให้กับเด็ก ๆ โดยเฉพาะการไม่กินยาด้วยตัวเอง หรือกินยาพร่ำเพรื่อจนดื้อยา การส่งต่อความรู้เรื่องสุขภาวะให้กับคุณพ่อคุณแม่จากคุณครู ศพด. จาก 4 จังหวัดคือ กรุงเทพ เชียงใหม่ ลำปาง และสงขลา

คลิปประมวลความสำเร็จของโครงการ Gen A พลังอ่านเปลี่ยนเมือง โครงการที่พี่ ๆ ชาวอุดมศึกษาจากมหาวิทยาลัยทั่วทุกภูมิภาคในประเทศไทย รวมพลังกันเป็นจิตอาสา เข้าไปทำกิจกรรมแก้ไขปัญหาการอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้ของน้อง ๆ โรงเรียนต่าง ๆ ด้วยการคิดสร้างสรรค์กิจกรรมใหม่ ๆ ที่เต็มไปด้วยความสนุกสนาน จินตนาการ และความรู้เรื่องการอ่านการเขียน ทำให้พี่ ๆ สามารถช่วยให้น้อง ๆ ระดับประถมเกิดทักษะการอ่านและเขียนที่ดีขึ้น รวมไปถึงทัศนคติที่ดีต่อการอ่านและการเขียน ทั้งนี้ในปีที่ 2 GenA พลังอ่านเปลี่ยนเมืองจะมุ่งลงสู่พื้นที่ภาคใต้ ใช้พลังการอ่านเป็นตัวเชื่อมสัมพันธ์ที่ดีระหว่างน้อง ๆ ภาคใต้และพี่ ๆ ภาคกลางที่ทั้งหมดล้วนอยู่บนผืนแผ่นดินไทยอันเป็นแผ่นดินแม่ร่วมกัน

พบเรื่องราวของครูอ๋วน -จันทร์เพ็ญ สินสอน แห่งบ้านเรียนพระคุณ ตอนที่ 1 เนื้อหาเล่าถึงแรงบันดาลใจของคุณครูที่มองเห็นศักยภาพของเด็ก ๆ จึงมาเปิดบ้านเรียนพระคุณ มุ่งเน้นการใช้สื่อการอ่านเพื่อการพัฒนาเด็กปฐมวัย ไม่ใช้สื่อภาพเคลื่อนไหว เปิดโอกาสเด็ก ๆ ได้เติบโตและพัฒนาตามศักยภาพของตัวเอง ทั้งความคิด และจินตนาการ

คนสร้างสุข ตอน ครูอ๋วน - จันทร์เพ็ญ สินสอน ตอนที่ 2 เนื้อหาว่าด้วยอีกบทบาทหนึ่งของครูอ๋วน ที่เสริมพลังการอ่านให้ชุมชน จ.สุรินทร์ ด้วยโครงการชุมชนสวัสดิการอ่านยกกำลังสุข ที่ได้รับงบประมาณจาก สสส. ในการซื้อหนังสือและการจัดอบรมพัฒนาบุคลากร โดยครูอ๋วนนำการอ่านไปผสานกับวัฒนธรรมชุมชนที่ตลาดเขียว จ.สุรินทร์ เป็นงานรณรงค์สาธารณะที่ทำให้การอ่านได้เข้าถึงทุกคนในชุมชนอย่างแท้จริง

หนังสือเล่มนี้พัฒนามาจากการจัดกิจกรรมกล่องหนังสือเดินทาง โดย กลุ่มระบัดใบ จ.ระนองที่จุดกระแสตื่นตัวทั้งจังหวัด ด้วยกล่องหนังสือเล็กๆ ที่ขยันเดินทางจนไปถึงมือเด็กๆ และพัฒนาโดนบรรณาธิการเด็กหลายท่าน จนเป็นนิทานภาพเล่มนี้ หนังสือเล่มนี้พัฒนามาจากการจัดกิจกรรมกล่องหนังสือเดินทาง โดย กลุ่มระบัดใบ จ.ระนองที่จุดกระแสตื่นตัวทั้งจังหวัด ด้วยกล่องหนังสือเล็กๆ ที่ขยันเดินทางจนไปถึงมือเด็กๆ และพัฒนาโดนบรรณาธิการเด็กหลายท่าน จนเป็นนิทานภาพเล่มนี้

เขียนโดย พี่ตุ๊บปอง ผู้ที่ผสานทั้งศาสตร์และศิลป์สร้างสรรค์หนังสืออย่างเหมาะเจาะ ตอบสนองความชื่นชอบของเด็กๆ ทั้งท่วงทำนองที่โอบอุ้มความเพลิดเพลินของเนื้อหา ภาษา และภาพที่นุ่มนวลอ่อนโยน โดยนักวาดการ์ตูนชั้นครู พี่โอม รัชเวทย์ ดึงดูดตา ดึงดูดใจเด็กๆ เขียนโดย พี่ตุ๊บปอง ผู้ที่ผสานทั้งศาสตร์และศิลป์สร้างสรรค์หนังสืออย่างเหมาะเจาะ ตอบสนองความชื่นชอบของเด็กๆ ทั้งท่วงทำนองที่โอบอุ้มความเพลิดเพลินของเนื้อหา ภาษา และภาพที่นุ่มนวลอ่อนโยน โดยนักวาดการ์ตูนชั้นครู พี่โอม รัชเวทย์ ดึงดูดตา ดึงดูดใจเด็กๆ

เป็นหนังสือภาพเพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการสร้างทักษะชีวิตให้ลูกได้รู้จักคิด รู้จักไตรตรองเลือกสิ่งปลอดภัยให้ตนเองในวัยเติบโต ในเรื่องเนื้อหาเกี่ยวกับน้ำเมา (สุรา) เป็นหนังสือภาพเพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการสร้างทักษะชีวิตให้ลูกได้รู้จักคิด รู้จักไตรตรองเลือกสิ่งปลอดภัยให้ตนเองในวัยเติบโต ในเรื่องเนื้อหาเกี่ยวกับน้ำเมา (สุรา)

เหมาะสำหรับเด็กวัย 2 ขวบขึ้นไป สำหรับอ่านให้ฟัง เอให้ลูกได้ดูและสังเกตภาพดอกไม้ทุกดอกอย่างจดจ่อ และยังฝึกสังเกตสีของดอกไม้ และสังเกตอารมณ์ของดอกไม้จากลักษณะของดอกที่ตูมและบาน และเรียนรู้ธรรมชาติจากภาพประกอบ เหมาะสำหรับเด็กวัย 2 ขวบขึ้นไป สำหรับอ่านให้ฟัง เอให้ลูกได้ดูและสังเกตภาพดอกไม้ทุกดอกอย่างจดจ่อ และยังฝึกสังเกตสีของดอกไม้ และสังเกตอารมณ์ของดอกไม้จากลักษณะของดอกที่ตูมและบาน และเรียนรู้ธรรมชาติจากภาพประกอบ

ผู้เขียนเค้าโครงเรื่องทำหนังสือภาพชื่อเรื่อง “ของโปรดของนินจา” เรื่องนี้เพราะ ต้องการไว้อ่านให้ลูกฟัง ฝึกให้น้องรู้จักอาหารประเภทต่างๆ แต่แผนงานฯ ร่วมกับบรรณาธิการหนังสือเด็กนำมาพัฒนาต่อยอดจนกลายเป็น “ทุกมื้ออร่อยจัง” เพื่อให้เด็กๆ มีความสุขในการกินอาหารทุกๆ มื้อ ผู้เขียนเค้าโครงเรื่องทำหนังสือภาพชื่อเรื่อง “ของโปรดของนินจา” เรื่องนี้เพราะ ต้องการไว้อ่านให้ลูกฟัง ฝึกให้น้องรู้จักอาหารประเภทต่างๆ แต่แผนงานฯ ร่วมกับบรรณาธิการหนังสือเด็กนำมาพัฒนาต่อยอดจนกลายเป็น “ทุกมื้ออร่อยจัง” เพื่อให้เด็กๆ มีความสุขในการกินอาหารทุกๆ มื้อ

เหมาะสำหรับเด็กวัย 3 ขวบขึ้นไป พ่อแม่อ่านให้ฟัง ชวนลูกรักพูดคุย ชวนกันสังเกตไฟที่หน้าต่าง ที่ดับไปทีละดวง กระทั่งไฟทั้งบ้านดับลงทุกดวง เป็นสัญญาณว่า ได้เวลานอนแล้ว เหมาะสำหรับเด็กวัย 3 ขวบขึ้นไป พ่อแม่อ่านให้ฟัง ชวนลูกรักพูดคุย ชวนกันสังเกตไฟที่หน้าต่าง ที่ดับไปทีละดวง กระทั่งไฟทั้งบ้านดับลงทุกดวง เป็นสัญญาณว่า ได้เวลานอนแล้ว