อ่านโดย : คุณนิธิศ ทองสอาด หนังสือเสียง "เรียนรู้คุณค่าแห่งชีวิต" หนึ่งในกิจกรรม ภายใต้โครงการ "พื้นที่เรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง เพื่อสุขภาวะทางปัญญา" โดยสถาบันอาศรมศิลป์ สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

“ชีวิต คือการเรียนรู้” ประโยคคุ้นชินที่กระตุกเตือนให้เราแสวงหาการเรียนรู้ไม่มีวันจบสิ้น แต่จะมีสักกี่คนที่ค้นพบการเรียนรู้ที่แท้จริง...เรียนรู้ใน “คุณค่าแห่งชีวิต” เพื่อพัฒนาศักยภาพของตนเองจากภายในสู่ภายนอก ซึ่งเป็นรูปแบบการเรียนรู้ด้วยจิตวิญญาณ ด้วยใจที่ใคร่ครวญ การรู้ด้วยจิตสำนึกใหม่ หรือที่สากลเรียกว่า การเรียนรู้แบบองค์รวม – Holistic Learning หนังสือเล่มนี้จะเป็นแรงบันดาลใจให้เราหันมาทบทวนชีวิตของตนเองว่าที่ผ่านมาเราใช้ชีวิตอย่างมีคุณค่าหรือไม่ ?

หนังสือเล่มนี้ เป็นการแนะนำการออกกำลังกายด้วยการผสานกลมกลืนระหว่างกายและใจ สำหรับผู้ที่เคยปฏิบัติธรรมอยู่ที่หมู่บ้านพลัม ประเทศไทย ก็จะเคยออกกำลังกายด้วยรูปแบบนี้  เป็นการฝึกกระบอง - เหยืองชิง หมั่นทำเป็นประจำร่างกายจะแข็งแรงแก้ปัญหาไหล่คิด ปวดบ่า และยังส่งผลให้จิตสุขสงบ ชีวิตสดชื่นเบิกบาน      

  ตะวันในพุงฉัน เป็นเรื่องราวของเจนนี่และมอลลี่เพื่อนรักที่ทะเลาะกัน จนทำให้เจนนี่เศร้าเสียใจเพราะไม่มีเพื่อนเล่น จนเจนนี่นั่งเหงาอยู่เพียงลำพัง แล้วตะวันได้ทอดตัวมาตกที่พุงของเจนนี่ ความอบอุ่นและความงามของแสงตะวัน เป็นสิ่งที่เจนนี่อย่างแบ่งปันกับมอลลี่  และนั่นเองที่นำพาให้เขาทั้งสองได้กลับมาเป็นเพื่อนรักที่ดีต่อกันอีกครั้ง เรื่องราวนี้สะท้อนให้ถึงมิตรภาพและความรักจากธรรมชาติ จะช่วยเยียวยาและสมานความสัมพันธ์ได้เสมอ

ปัจจุบันการเรียนการสอน และการเรียนรู้ของเด็กแวดล้อมไปด้วยภาวะการแข่งขัน และการเรียนเร็ว เรียนลัด แท้จริงแล้วท่านติช นัท ฮันห์ เน้นการสอนเด็กต้องทำควบคู่กับความรักและความเข้าใจระหว่างครูและนักเรียน ระหว่างพ่อแม่และลูก เพราะนั่นคือ พื้นฐานการเรียนรู้ที่ดี และที่สำคัญ “การฝึกสติ” ก็เป็นเครื่องมือสำคัญของการเรียนรู้ ช่วยพัฒนากระบวนการรับรู้ของเด็กได้ดีขึ้น ทำให้เด็กเกิดความมั่นคงทางอารมณ์ และมีความเชื่อมั่นและเบิกบานในชีวิต เพื่อเสริมสร้างภูมิปัญญาและภูมิรู้อย่างมีความสุข

“หนังสือ” สิ่งมหัศจรรย์ที่ลึกซึ้ง พ่อแม่สามารถส่งมอบให้ลูกได้ตั้งแต่เมื่อคุณแม่ตั้งครรภ์ การเลือกสรรหนังสือเล่มแรกเพื่ออ่านให้ลูกฟังเมื่ออยู่ในท้อง จะสร้างสายสัมพันธ์อันดีสุดแสนอบอุ่น  และเมื่อลูกคลอดลืมตาดูโลก  เสียงที่พ่อแม่อ่านหนังสือให้ลูกฟังจะเสริมและพัฒนาการการเรียนรู้ของลูกได้อย่างวิเศษ  เมื่อลูกเติบโตการที่พ่อแม่อ่านหนังสือพร้อมกับลูกจะเป็นการบ่มเพาะการเรียนรู้ที่ดี ช่วยเสริมสุขภาวะทางปัญญา ทางสมองได้เป็นอย่างดี

นิทานหนังสืออยากมีเพื่อน นิทานเปรียบเทียบบอกเล่าเรื่องราวหนังสือเล่มน้อยที่ถูกลืม และทิ้งไว้ที่ชายหาด จนกลายเป็นหนังสือที่ชำรุดและฉีกขาด จนกระทั่งวันหนึ่งมีเด็กน้อยมาเก็บไปซ่อมแซม และเริ่มเป็นเพื่อนกันและกัน ถักทอดมิตรภาพผ่านตัวหนังสือตัวแล้วตัวเล่าจนเป็นนักอ่านตัวยง

ตามความเชื่อของคนแถบเอเชียส่วนใหญ่ คิดว่าการพูดเรื่องความตาย เป็นสิ่งอัปมงคล  แต่แท้จริงแล้ว “การเตรียมพูด” หรือการรสื่อสารเรื่องนี้ เป็นการวางแผนคุณภาพชีวิตอีกทางหนึ่ง ที่ทั้งหมอ คนไข้ และญาติ ต้องเป็นทีมเดียวกันในการสื่อสาร เพื่อเป้าหมายสูงสุด คือ “คนไข้หายป่วย” หรือ มีคุณภาพชีวิตปั้นปลายอย่างมีความสุข หมอเองก็ต้องมีการสื่อสารเพื่อการรักษาคนไข้ให้ดีที่สุดในระยะสุดท้าย ผู้ดูแลผู้ป่วยก็ต้องสร้างพลังบวกเพื่อสร้างความสุขเล็ก ๆ ระหว่างทาง เช่น วันนี้ป้อนข้าวได้สำเร็จ วันนี้ทำให้ผู้ป่วยเดินได้หลายก้าว การพูดและการสื่อสารด้วยความรัก และความเข้าใจนี้ เป็นเครื่องมือหนึ่ง ที่ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกว่าไม่ได้อยู่คนเดียวแบบโดดเดี่ยว

“หนูจ๋าสิไปไส” โดย ระพีพรรณ พัฒนาเวช นิทานภาพที่ชักชวนให้เยาวชนทำกิจกรรมสร้างความสุขโดยการสัมผัสธรรมชาติรอบตัว เพื่อเป็นการเสริมสร้างทักษะและพลังในการเรียนรู้ โดยได้บอกเล่าเรื่องราวความผูกพันระหว่างเด็กกับผู้คนแวดล้อมและวิถีชีวิตที่อยู่ร่วมกันกับธรรมชาติ

หนังสือคือของขวัญที่งดงามที่สุดที่จะมอบให้แก่ลูกที่อยู่ในวัยกำลังเติบโตและเรียนรู้ ลูกรักกับหนังสือเล่มแรก โดย ระพีพรรณ พัฒนาเวช คู่มือสร้างเสริมพัฒนาการของลูกน้อยด้วยหนังสือ พ่อแม่สามารถเริ่มสร้างการเรียนรู้และฝึกให้เขามีสมาธิได้ด้วยการอ่านหนังสือให้เขาฟัง เพราะเด็กจะจดจ่อกับภาพและน้ำเสียงตลอดเวลาที่เราพูดคุย ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะเป็นก้าวแรกที่จะนำพาเขาเข้าสู่หนทางแห่งการเรียนรู้ทางด้านภาษา ด้านการอ่านและการเขียน รวมไปถึงพัฒนาการทางด้านอื่นๆ ในขั้นต่อไป อีกทั้งการอ่านหนังสือกับลูกยังเป็นช่วงเวลาแห่งความอบอุ่นที่จะได้ใช้เวลาร่วมกับลูกอย่างมีความสุข

สถานการณ์การดูแลรักษาอาการป่วยเป็นเรื่องที่ต้องตัดสินใจอยู่ตลอดทุกช่วงอาการ เมื่อผู้ป่วยเข้าสู่ระยะท้ายไม่สามารถสื่อสารถึงความต้องการคนตนเองได้ เอกสารที่บอกถึงความต้องการการดูแลในระยะท้ายจนกระทั่งเสียชีวิต ทั้งทางร่างและจิตใจเป็นเรื่องที่จะช่วยให้แพทย์และญาติทราบถึงแนวทางและเป้าหมายการดูแล โดยทุกคนสามารถทำหนังสือ Living will ไว้ได้ตั้งแต่ยังไม่ป่วย แต่จะมีผลเมื่อ ชีวิตเข้าสู่ระยะท้าย  Living will จะใช้เมื่อไร และใช้อย่างไร เก็บไว้ที่ไหน ต้องบอกใครบ้าง การแสดงเจตนาการใช้/ไม่ใช้ เครื่องมืออุปกรณ์พยุงชีพ หรือ กู้ชีพ ถ้าไม่ใช้ทางเลือกอื่นคืออะไร เช่น 1. การกู้ชีพโดยการปั๊มหัวใจ 2. การเจาะคอ หรือการใส่ท่อ ช่วยหายใจ 3. การล้างไต เมื่อไตวาย 4. การให้อาหารทางสายยางที่ไม่ก่อให้เกิดประโยชน์แก่ร่างกาย 5. การให้ยาปฏิชีวนะ หรือสารน้ำที่ไม่ก่อให้เกิดประโยชน์แก่ร่างกาย

หนังสือ วิชาชีวิต เป็นการเรียบเรียงองค์ความรู้จากหลักสูตร “วิชาชีวิต” ภายใต้โครงการสื่อสารเพื่อส่งเสริมคุณภาพการอยู่อย่างมีความหมายจากไปอย่างมีความสุข โดยเนื้อหาเน้นการพูดถึงความตาย สิ่งที่หลายคนกลัวเพราะความเจ็บปวดก่อนตาย แต่ส่วนลึกของสิ่งที่ทุกคนกลัว คือการพลัดพรากจากคนที่รัก ดังนั้นการเรียนรู้และเข้าใจเรื่องคุณภาพชีวิตระยะสุดท้ายและวิถีการตายอย่างสงบ สมศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ใน 4 มิติ ทั้ง กาย ใจ สังคม และจิตวิญญาณ จะทำให้ผู้ป่วย ผู้ดูแลผู้ป่วย และผู้สนใจ ได้มีวิชาชีพที่ดีในการเรียนรู้ที่จะก้าวข้ามความกลัวไปสู่โลกใหม่อย่างสงบสุข