กรุณากดลิงค์เพื่อเข้าชมสื่อ E-Bulletin https://www.iceml.org/e-bulletin/Vol-03/   ธรรมชาติที่เปลี่ยนแปลง กับเทคโนโลยีและข้อมูลข่าวสารที่มากมายในโลกสื่อสารและโลกออนไลน์  สิ่งเหล่านี้ผู้สูงวัยต้องเตรียมพร้อมในการรับข้อมูล และเท่าทันสื่อในทุกรูปแบบ โดยเฉพาะเกี่ยวกับ “ภัยพิบัติ” ที่มักมาพร้อมกับข่าวลวง หรือ Fake News เป็นจำนวนมาก  เนื้อหาภายในเล่มจึงนำเสนอความรู้การสร้างสมดุลการอยู่ร่วมกันระหว่างมนุษย์และธรรมชาติ ตามหลักแนวคิด “เศรษฐกิจพอเพียง – มีภูมิคุ้มกัน รู้เหตุรู้ผล และความพอประมาณ”  พร้อมกับบทความเด่น ผู้สูงวัยกับการรู้เท่าทันสื่อ “ความเชื่อ ความจริง เรื่องดิน น้ำ ลมไฟ” และ “การรับมือภัยพิบัติอย่างปลอดภัยจากบทเรียนประเทศญี่ปุ่น”  และพลาดไม่ได้กับบทความ “เกษียณสดใส ท่องเที่ยวไปอย่างเท่าทัน” เพื่อสร้างประสบการณ์การเที่ยวอย่างปลอดภัย ปลอดโควิด 19

บทความที่จะช่วยเปิดโลกทัศน์ของเราให้เข้าใจความหมายของระบบนิเวศวิทยาแนวลึกและเปลี่ยนวิถีความคิดเดิมๆ ของเราที่มีต่อธรรมชาติ เพราะธรรมชาติไม่ได้เกิดมาเพื่อรับใช้มนุษย์ แต่ทุกสรรพสิ่งมีคุณค่าในตัวเองและล้วนมีความเชื่อมโยงกัน มนุษย์เราเป็นเพียงส่วนหนึ่งของระบบนิเวศไม่ได้มีความสำคัญที่สุดในข่ายใย อีกทั้งมนุษย์เองที่นำมาซึ่งวิกฤตสิ่งแวดล้อม แนววิถีคิดเดิมของเราที่มีต่อธรรมชาติไม่สามารถแก้ไขวิกฤตสิ่งแวดล้อมได้ ทางออกของวิกฤตนี้ คือ การเปลี่ยนแปลงวิถีความคิดเดิมและทำความเข้าใจต่อระบบนิเวศวิทยา ว่าทุกสรรพสิ่งในธรรมชาติล้วนเชื่อมโยงและต้องพึ่งพาอาศัยกัน

ในโลกสมัยใหม่ที่เต็มไปด้วยความสับสนวุ่นวายทุกคนต่างใช้ชีวิตกันอย่างรีบเร่งเหมือนเครื่องจักร ธรรมชาติและพิธีกรรมเก่าแก่ถูกหลงลืม ถูกลดคุณค่าและถูกมองเป็นเรื่องที่ไกลตัว มนุษย์สมัยใหม่ส่วนใหญ่ถูกหลอมรวมเข้าไปในความสับสนวุ่นวายของสังคมและกำลังเผชิญกับความขัดแย้งในตัวเอง สุดท้ายกลายเป็นสับสนและหาคุณค่าความหมายของตัวเองไม่พบ นิเวศภาวนา ได้ถูกออกแบบมาเพื่อให้คนได้ค้นพบความหมายของชีวิตและบทบาทของตนเองในโลกนี้ โดยผ่านกระบวนการเชื่อมโยงคนเข้าเป็นหนึ่งเดียวกับธรรมชาติ เพื่อละทิ้งตัวตนเดิม สู่การเปลี่ยนผ่านเข้าชีวิตใหม่อย่างตระหนักรู้ถึงความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งในธรรมชาติและคุณค่าที่แท้จริงของตัวเราในโลกนี้ 

“ชีวิตคือการเดินทางอยู่ทุกขณะจิต” มนุษย์เราเริ่มออกเดินทางตั้งแต่วินาทีแรกที่เราเกิดมาและระหว่างการเดินทางนั้น เราได้เรียนรู้ ได้ถูกหล่อหลอมขึ้นมาจากสิ่งที่เราได้ประสบพบเจอในสังคมและตลอดเวลาเราต้องเผชิญกับสิ่งที่ทำให้เราสับสนหรือแม้กระทั่งรู้สึกหมดคุณค่าในตัวตน แล้วการเดินทางแบบไหนที่จะสร้างคุณค่าและการตระหนักรู้ให้กับเรา? คู่มือเตรียมการเดินทางค้นหาตัวเองในธรรมชาติแห่งป่าเขา หรือ นิเวศภาวนา ฉบับปี 2563 คือ คู่มือเตรียมความพร้อมในการเดินทางกลับสู่บ้านภายในที่จะนำเรากลับไปค้นหาตัวตนและคุณค่าที่แท้จริงของเราอย่างตระหนักรู้และเป็นหนึ่งเดียวกับธรรมชาติ เพื่อนำคุณค่าที่เราค้นพบในธรรมชาติกลับมาสร้างการเปลี่ยนแปลงให้กับตัวเราและสังคม

ในยุคปัจจุบันมนุษย์เราถูกกลืนเข้าไปในกระแสแนวคิดภาวะทันสมัย เราใช้ชีวิตมุ่งเน้นไปในทางบริโภคนิยมเพื่อหาความสุขและแข่งขันกับเวลาเพราะต้องการความก้าวหน้าและความทันสมัย แต่ความก้าวหน้าและความทันสมัยนี้กลับทำให้เราขาดความอ่อนโยนและยังต้องเบียดเบียนผู้อื่นและธรรมชาติ อีกทั้งยังสร้างวิกฤตปัญหาความเลื่อมล้ำในสังคม สร้างความขัดแย้งและมลภาวะเอาไว้มากมายอย่างไม่มีทางแก้ การใช้ชีวิตในแนวคิดแบบเดิมๆ ไม่สามารถแก้ไขวิกฤตปัญหาที่เกิดขึ้นได้อย่างยั่งยืน ทางออกเดียวที่จะยับยั้งวิกฤตเหล่านี้ได้ คือ การเปลี่ยนกระบวนทัศน์ใหม่ให้เข้าใจต้นตอของปัญหาและสร้างสมดุลในการใช้ชีวิตอย่างตระหนักรู้คุณค่าของธรรมชาติที่เรามี ก็จะช่วยสร้างการเปลี่ยนแปลงให้เกิดขึ้นกับตัวเราและสังคมได้

หลายๆ คนอาจจะไม่เคยคิดคำนวณจำนวนไฟฟ้าที่เราใช้ในชีวิตประจำวันว่าเราใช้ไปมากน้อยเท่าไร อีกทั้งอาจจะไม่ได้นึกไปไกลถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากการใช้ไฟฟ้าของเราในแต่ละวัน ในประเทศไทยเมื่อมีการใช้ไฟฟ้าเพิ่มขึ้น ทางรัฐก็ต้องสร้างโรงไฟฟ้าใหม่เพื่อรองรับความต้องการของผู้บริโภค ซึ่งเท่ากับทำให้สิ้นเปลืองทรัพยากรเพิ่มขึ้นและยังไม่นับผลกระทบอื่นๆ ที่จะตามมาในภายหลัง เทคโนโลยีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมชุดนี้ มาพร้อมกับเกร็ดความรู้ในเรื่องผลกระทบในการใช้พลังงานไฟฟ้าอย่างสิ้นเปลืองและวิธีการประหยัดพลังงาน ที่เราในฐานะผู้บริโภคสามารถนำไปศึกษาและประยุกต์ใช้งานได้จริง เพื่อช่วยแบ่งเบาภาระค่าใช้จ่ายให้แก่ประเทศของเราและช่วยรักษาทรัพยากรธรรมชาติได้อีกทาง

ยุพิน ประเสริฐพรศรี หรือ เมย์ นักวิจัยอิสระทางด้านสังคมศาสตร์ และเป็นกระบวนกรเพื่อพาคนฝึกฝนด้านการเติมเต็มพลังชีวิต การตื่นรู้และการเยียวยา ได้ร่วมแบ่งปันมุมมอง “การตื่นรู้” ที่ได้จากการเรียนรู้พลังธรรมชาติ การฝึกฝนตัวเองบนวิถีแห่งการภาวนา การเจริญสติ เพื่อสร้างการตระหนักรู้ รู้สึกตัว ไม่โอนเอียนไปกับกระแสแห่งการบริโภคจนเกินตัวและเข้าใจความหมายของชีวิตในการดำรงอยู่ เพื่อปรับตัวยอมรับการเปลี่ยนแปลงและก้าวข้าม 

ณัฐฬส วังวิญญู ผู้ทำงานด้านการพัฒนาภาวะผู้นำ ผู้ก่อตั้งสถาบันขวัญแผ่นดิน กระบวนกรนักจัดการเรียนรู้เพื่อสำรวจโลกภายในตัวเองและผู้แปลหนังสือ “กล้าที่จะสอน การสำรวจโลกภายในของชีวิตครู” กับมุมมองการตื่นรู้ จากการใช้ประสบการณ์ที่ได้พบเจอแล้วสั่งสมจนเกิดการเปลี่ยนแปลงภายในตัวตน เกิดการตื่นรู้ทางจิตใจ ทางสังคม สิ่งแวดล้อม เห็นความเป็นจริง มองสิ่งต่างๆ ด้วยความปราณีตละเอียดอ่อน มีศรัทธาต่อศักยภาพในการดำรงอยู่และจัดสมดุลของชีวิตได้มากขึ้น  

สุภาวัลย์ กลัดสำเนียง หรือ หมอป่าน นักกายภาพบำบัด ผู้เชี่ยวชาญทางด้านกระดูกและกล้ามเนื้อ ได้ร่วมแบ่งปันเรื่องราวประสบการณ์การตื่นรู้และสาเหตุของความเจ็บป่วยของคนจำนวนมาก ที่เกิดจากการตกอยู่ในหลุมของ “ความคิด” ความเครียด จนเกิดความทุกข์ โดยได้นำเรื่อง “ความรู้สึกตัว” มาเป็นเครื่องมือให้คนไข้ได้กลับมาสู่การรับรู้ ทางร่างกาย ความคิด อารมณ์และความรู้สึก เพื่อทำให้ภาวะการตื่นของเรากระจ่างขึ้น เกิดการ “ยอมรับ” “ยอมปล่อย” ความทุกข์นั้น และ ”เริ่มต้นใหม่” กับชีวิตในขณะปัจจุบัน ซึ่ง ”ความรู้สึกตัว” นี้จะทำให้เราเป็นทุกข์น้อยลงได้จริง

เส้นทางสู่การตื่นรู้ ในทัศนะของ พระจิตร์ จิตฺตสํวโร กับการ ‘เห็นความเป็นมนุษย์ แจ่มแจ้งในธรรมชาติของชีวิต’ การตื่นรู้ในระดับบุคคลที่เริ่มได้จากตัวเรา สู่การสร้างการตื่นรู้ในระดับสังคมที่เป็นไปได้ ด้วยการเริ่มลงมือปฏิบัติจริง โดยหมั่นตรวจสอบตัวตนของเรา ฝึกฝน แก้ไขอบรมตัวเองอย่างมีวินัย ไม่พูด ทำ หรือ คิด ตามใจตัวเอง เข้าใจในธรรมชาติของโลกและสังคมที่เราอยู่อาศัย ซึ่งการตื่นรู้จะทำให้เราพ้นจากทุกข์ เข้าใจตนเองและผู้อื่น ทำให้เราอยู่ร่วมกับกายใจของเราและผู้อื่นด้วยความสบายใจ ไม่เบียดเบียนกันและอนุเคราะห์กันได้

เส้นทางสู่การตื่นรู้ ‘เห็นโลกภายในที่บิดเบือนสู่สังคมที่ทุกคนรักกัน’ โดย คุณอิทธิศักดิ์ เลอยศพรชัย ประธานมลูนิธิสหธรรมิกชน กับจุดเปลี่ยนในชีวิตที่นำไปสู่เส้นทางการ ‘ตื่นรู้’ และการค้นพบความหมายของคำว่า ‘หนึ่งเดียวกัน’ เมื่อกลับมาสำรวจและทำความเข้าใจกับความเป็นจริงของตัวตน ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นธรรมดาแต่ยิ่งใหญ่ในการ ‘ตื่น’ เพื่อดำรงชีวิตอยู่ด้วยปัญญา ความเมตตา ความรักและความกล้าหาญ ที่จะเกิดเป็นประโยชน์ต่อตนและสังคม อีกทั้งเกิดความเจริญที่สมดุลทั้งโลกภายนอกและโลกภายใน

เส้นทางสู่การตื่นรู้ ‘ปล่อยตัวเองออกจากสนามรบ’ โดย คุณอังคณา มาศรังสรรค์ อดีตวิศวกร สู่ผู้บริหารโรงเรียนสอนพิเศษ กับวิถีทางเลือกเพื่อจัดการปมปัญหา ‘Midlife Crisis’ การตั้งคำถามต่อชีวิตและเส้นทางสู่การเรียนรู้โลกภายในตัวตน ที่ช่วยสร้างการตื่นรู้ การมองเห็นและเข้าใจปมปัญหาภายใน อีกทั้งได้สร้างกระบวนการเปลี่ยนแปลงอย่างมากมายจากการที่ได้ทำความรู้จักตัวตน เกิดการ ’คลี่คลายอดีต’ ‘การใคร่ครวญ’ ‘การรู้ตัว’ เกิดความรัก ความเมตตาและความสัมพันธ์ระหว่างคนรอบกายที่ดีขึ้น