เส้นทางสู่การตื่นรู้ ในมุมองของ คุณ วีระพล เจนพิทักษ์ชาติ อดีตเภสัชกรประจำโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราชและการค้นพบประตูบานสำคัญ ที่ช่วย ‘เปิดโลก’ คลายทุกข์ในใจ ด้วยการเริ่มติดตามงานเขียนและงานแปลของท่านพุทธทาสภิกขุ ตลอดจนได้เข้าร่วมอบรมสำรวจโลกภายใน ซึ่งได้สร้างการเปลี่ยนแปลงต่อมุมมองในชีวิต เกิดการตื่นรู้ รู้จักตัวตนที่แท้จริง เห็นธรรมชาติ เห็นความจริงของชีวิตและช่วยให้รับมือกับการเปลี่ยนแปลงได้อย่างรวดเร็ว อีกทั้งเห็นความจริงว่า ‘ความสุขนี้แหละ เป็นอุปสรรคที่น่ากลัวที่สุด’

เส้นทางสู่การตื่นรู้ ‘สร้างสรรค์อย่างเป็นธรรมชาติ’ โดย ศุภโชค ชุมสาย ณ อยุธยา ศิลปินอิสระสร้างสรรค์งานศาสนศิลป์ร่วมสมัย  อาจารย์พิเศษคณะจิตรกรรม ประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ที่ใช้งานศิลปะฝึกฝน ทบทวนตัวเองและสร้างการตื่นรู้ เพื่อ ‘ยอมรับความจริง’ ในทุกแง่มุมของชีวิต โดยการยอมรับความจริงของชีวิต จะช่วยให้เราดำเนินชีวิตได้อย่างสอดประสานกับความจริง ซึ่งความเข้าใจในระดับที่เกิดการเปลี่ยนแปลงจากภายนี้ใช้ได้ในทุกสถานการณ์ชีวิตและทำให้เราเป็นทุกข์น้อยลง 

พศิน อินทรวงค์ นักคิด นักเขียนและวิทยากรเกี่ยวกับการพัฒนาตัวเองที่ใช้หลักการสำรวจโลกภายใน กับมุมมอง ความสุขและนิยามของการตื่นรู้ โดยการสำรวจโลกภายในของตัวเอง ด้วยการหลอมรวมสรรพสิ่งทั้งธรรมชาติภายนอกและภายในเข้าด้วยกันและได้เปรียบผู้ที่ตื่นรู้เหมือนดอกไม้ที่ผลิบาน การผลิบานของดอกไม้ทำให้โลกสวยงามน่าอยู่ สงบเย็น เป็นความรื่นรมย์ของโลก เพราะผู้ตื่นรู้ คือ ผู้เบิกบานและมีจิตเมตตา การขัดเกลาความเลวร้ายของตัวเองทำให้ทั้งตัวเราและคนรอบข้างเบาสบาย มีความเข้าใจกับสิ่งรอบข้างมากขึ้นและสร้างปัญหาน้อยลง

คุณวีระกิจ อัชรีวงศ์ไพศาล กับมุมมองการตื่นรู้ที่ได้สร้างการเปลี่ยนแปลงในชีวิต จากที่เคยเป็นคนอารมณ์ร้อนได้กลายมาเป็นนักเขียนการ์ตูนหมื่นตาธรรมะ เพราะได้หยุดและยืนมองธรรมชาติที่เป็นอาจารย์ที่แสนยิ่งใหญ่ โดยธรรมชาตินั้นได้สอนให้รู้จักปล่อยวางและหันกลับมาสำรวจโลกภายในตัวเอง สอนให้เข้าใจถึงความจริงของชีวิต ซึ่งได้สร้างการเปลี่ยนแปลง ทั้งวิธีคิด มุมมองที่เปิดกว้างมากขึ้นและยอมรับทุกอย่างตามความเป็นจริง อีกทั้งยังรับมือกับความทุกข์ที่เข้ามาในชีวิตได้ดีขึ้น

บทความ “ความสมบูรณ์ของการปรับใจ” ของคุณ นันท์ วิทยดำรง นักเขียน กับมุมมองการตื่นรู้ด้วยการหมั่นสำรวจทบทวนจิตใจความรู้สึกภายในอย่างมีสติและรู้เท่าทัน ด้วยวิธีการการจดบันทึกความรู้สึก ที่ช่วยให้ย้อนกลับไปจำได้อีกครั้งว่าแท้จริงแล้วเราเป็นใคร กลับไปสู่รากหรือแก่นแท้ของการเกิดมาและรู้จักปล่อยวางในสิ่งที่รู้ลง เพื่อทำให้ชีวิตที่ดำเนินต่อไป เต็มไปด้วยความงาม ความเมตตา ความรัก ความสมบูรณ์ทางใจ ในทุกขณะจิต

คลิปบันทึกเสียงจากงานเวิร์คชอป ภาวนาตามวิถี โดย อ.ประมวล เพ็งจันทร์ ที่จะสร้างศรัทธาแห่งการตื่นรู้ เปิดมุมมองทางความคิดในการมองโลกรอบด้าน ทั้งโลกภายนอกและโลกภายในอย่างรู้เท่าทัน เพื่อให้เรารับมือกับการเปลี่ยนแปลงหรือสิ่งที่เข้ามากระทบกับการดำเนินชีวิตของเราด้วยความมีสติ ด้วยความเชื่อมั่นและมีศรัทธาในการดำเนินชีวิต รวมถึงตระหนักถึงคุณค่าของความเป็นมนุษย์ หนึ่งในธรรมชาติเล็ก ๆ ที่เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติที่ยิ่งใหญ่ พวกเราทุกคนโปรดมีความรู้สึกว่า พวกเรามีบุญที่สั่งสมไว้มากมาย จนเพียงพอแล้วที่จะได้สัมผัสกับความงดงามของชีวิตที่เราถือครองอยู่ โปรดมีความเชื่อมั่นว่า เรามีความสุขเหลือเกินที่ได้มีชีวิตนี้ และได้มีวันนี้ และเราจะมีความสุขเช่นนี้ ไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้นในวันต่อไป จาก ภาวนาตามวิถี อ.ประมวล เพ็งจันทร์ 6 มีนาคม 2559

พ่อผาย สร้อยสระกลาง ผู้ใหญ่บ้าน กับมุมมองการ ”ตื่นรู้” ที่ได้จากห้องเรียนในธรรมชาติและจากการดำเนินชีวิตตามรอย..พ่อ ด้วยการนำเศรษฐกิจพอเพียงมาปรับใช้ในการดำเนินชีวิต ซึ่งความพอเพียงนี้ ได้ทำให้พ่อผายค้นพบปรัชญาในการดำเนินชีวิต เห็นคุณค่าของธรรมชาติรอบตัวและค้นพบศักยภาพในตัวตน โดยพ่อผายได้นำคุณค่าและศักยภาพเหล่านี้มาพัฒนาต่อยอดให้เกิดประโยชน์และเกิดมูลค่าสูงสุด "ต้องมีสติสัมปชัญญะ สติคือมองอนาคตแล้วก็มองไปทางหลัง อดีตที่ผ่านมาทำอะไรบ้าง อนาตจะทำอะไรบ้าง" "พ่อบอกว่า ลูกท่องให้ได้นะ กินอิ่ม นอนอุ่น อยู่ดี หนี้หมด เท่านี้เอง วิชาเศรษฐี พ่อคือใคร พ่อคือในหลวงนี่แหละ พ่อของกระหม่อม แค่นี้เอง เดินตามรอยพ่อ" พ่อผาย สร้อยสระกลาง ผู้ใหญ่บ้าน

คุณโตมร ศุขปรีชา นักเขียน กับการเปิดมุมมองทางความคิด ความทุกข์ ความสุขที่ปะปนกันอยู่ในทุกขณะและการเปลี่ยนมุมมองการมองโลกด้วยการอ่านหนังสือ ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ช่วยขยายพรมแดนทางความคิด ขยายจิตใจให้กว้างขึ้นและยังทำให้เราค้นพบโลกอีกใบ “ที่ดีกว่า” โลกที่ทุกคนอยู่ร่วมกันอย่างปราศจากการตัดสิน เพื่อให้เราหันกลับมาดูตัวเองและตั้งคำถามกับโลกในปัจจุบันของเราว่าที่จริงแล้วเป็นอย่างไร "ตอนนั้นมีความสุขมากๆกับทุกอย่าง แต่ทันใดนั้นมันก็พัง เราคิดว่ามีสติ แต่เราไม่มี เห็นทุกข์มาเป็นก้อนๆ แต่มันน่าสนใจที่มันไม่ได้มาตลอดเวลา มันมาเป็นก้อน แล้วก็จะมีบางช่วงที่มันคลายลง ตอนนั้นได้เห็นเลยว่าไม่มีอะไรที่มาแล้วอยู่กับเราไปถาวร" "ชีวิตเป็นทุกข์ ไม่ได้หมายความว่า เรานั่งอยู่ตรงนี้แล้วเราไม่ทุกข์ มันทุกข์อยู่ตลอดเวลา โดยที่เรารู้ตัวและไม่รู้ตัว ต่อให้ตอนที่เรามีความสุข มันก็มีความทุกข์อยู่ด้วย" โตมร ศุขปรีชา นักเขียน

ศาสตร์พระราชา สู่ความเป็นหนึ่งเดียว ด้วยการนำแนวคิดทางปรัชญา มาเป็นพื้นฐานในการเรียนรู้ และนำไปสู่การปฏิบัติ หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง บางครั้งสังคมนำมาใช้อย่างผิดหลักของปรัชญา เลยไม่ก่อให้เกิดปัญญาในบ้านเมือง แท้จริงแล้วปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง คือการทำให้คนอยู่ดีมีกิน  แต่ไม่ใช่ให้รอแต่จะให้พออยู่พอกินด้วยการรอรัฐบาลสนับสนุน เราต้องเรียนรู้ในการใช้ชีวิตด้วยการพึ่งพาตนเอง นำความเข้มแข็งในระบบเศรษฐกิจพอเพียงมาพัฒนาเศรษฐกิจตามกลไกของโลก  และสอดคล้องกับความเจริญของความคิดและจิตใจ เรียกว่าต้องมีการพัฒนาปรัชญาของแนวคิด และพัฒนาปัญญาของคนในชาติด้วย

ศาสตราจารย์กีรติ บุญเจือ  ได้สะท้อนแนวคิดศาสตร์แห่งปรัชญา ควรมีพื้นฐานมาจากปรัชญา “ปรัชญา” เป็นภาษาสันสกฤตมีความหมายเดียวกันกับ “ปัญญา” ในภาษาบาลี  ศาสตร์พระราชาสู่ความเป็นหนึ่งเดียว ไม่ได้หมายความว่าทำตาม ๆ กันไป  แต่ต้องมีพื้นฐานมาจากแนวคิดมาจากปรัชญา คือ รู้ถึงความจริง รู้ว่าความจริงกับความเท็จต่างกันอย่างไร  และเรามีการคัดเลือกความจริงที่ถูกต้องมาปรับใช้ในชีวิตได้อย่างไร ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระราชา หมายถึงการรู้ถึงแก่นแท้ของความพอประมาณ, ความมีเหตุผล และการมีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี แล้วการเป็นหนึ่งเดียวกัน คือ การประสานกันทุกฝ่ายเพื่อนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาสู่ชีวิต

รายงานการศึกษาถึงความเชื่อมโยงของสุขภาวะทางปัญญา ปัจจัยทางจิตวิทยา และการเคลื่อนไหวทางกาย โดยทีมอาจารย์ผู้วิจัยจากคณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ JAI Center ซึ่งเป็นการศึกษาวิจัยประเด็นนี้ครั้งแรกของประเทศไทย ที่ยืนยันว่า สุขภาวะทางปัญญาทำให้ผู้คนมีความผาสุกทางจิตใจ และเอื้อให้เกิดพฤติกรรมสุขภาพที่ดี โดยเฉพาะการลดพฤติกรรมเนือยนิ่งและเพิ่มการมีกิจกรรมทางกาย โดยงานวิจัยครั้งนี้ศึกษาในกลุ่มตัวอย่างชาวไทย จำนวน 473 คน อายุเฉลี่ย 34.99 ปี 

หนังสือเสียง "เรียนรู้คุณค่าแห่งชีวิต" อ่านโดย สุพัตรา หัตถคุณ หนึ่งในกิจกรรม ภายใต้โครงการ "พื้นที่เรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง เพื่อสุขภาวะทางปัญญา" โดยสถาบันอาศรมศิลป์ สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)